Een gearrangeerde ontmoeting

Rabobank presenteert Fernando Sánchez Castillo

Op de glazen pui van de Rabo Kunstzone aan de Croeselaan staat in grote letters Meet Fernando Sánchez Castillo. En als je door de glazen pui de foto hebt gezien van een man die zijn hoofd in de motor van een straaljager steekt, of het silhouet van een reusachtig mensfiguur, dan wil je dat ook meteen doen.
1304 f sanchez castillo tankman
Tank Man, 2013 (foto: Gert Jan van Rooij)

Echte helden

De solotentoonstelling van deze Spaanse kunstenaar en oud Rijksakademie resident begint al in de ontvangstruimte van de bank. Daar sta je oog in oog met de Flag Man, een vlaggendrager. Hoewel oog in oog te veel is gezegd. De wind heeft de vlag tegen zijn gezicht gewaaid waardoor deze aanvoerder niets meer ziet. Als je dan even om je heen kijkt schreeuwt het volgende uitroepteken in de tentoonstelling al om je aandacht: een reusachtig beeld van een Chinese man. Het blijkt de beeltenis te zijn van de onbekende man die een dag na de rellen op het Tiananmenplein in Peking (juni 1989) een colonne tanks tot stilstand dwong. Het beeld is bekend, de man is een icoon geworden. Hij staat bekend als de Tank Man.
    Sánchez Castillo presenteert met Flag Man (2013) en Tank Man (2013) beelden die in het collectieve geheugen liggen. Flag Man doet denken aan de heroïsche beelden van militairen die een vlag in veroverd gebied plaatsen, of aan trotse vaandeldragers als aanvoerders van een leger. Maar ook aan diegenen die op het slagveld als eerste sneuvelden. Deze vlaggendrager is bovendien verblind door het symbool waaronder hij oorlog voert. Nee, de ware held is hier de onbekende burgerman die zelfstandig besloot om de onderdrukker tot stilstand te manen.
1304 f sanchez castillo
Pegasus Dance, 2013, videostill

Schoonheid, macht en onderdrukking

Hoewel Sánchez Castillo de verhoudingen zo graag zal zien gaat de tentoonstelling niet over goed of fout maar over symbolen van macht, onderdrukking en opstand. Zijn ‘monument-nieuwe-stijl’ bijvoorbeeld, is een barricade zoals we die kennen in conflicten van burgers tegenover de onderdrukkende macht: een lint van autobanden, boomstronken, stenen en knuppels. In brons gegoten krijgen de objecten (historische)waarde en tijdloosheid en keren de rollen om. Zoals machthebbers hun symbolen graag laten vereeuwigen, zo verbeeldt Sánchez Castillo de symbolen van opstand tegen die machthebbers.
    Die omkering ontstaat in zijn werk en in de tentoonstelling op verschillende niveaus. In Pegasus Dance (2007) laat hij de volstrekt onverwachte schoonheid zien van macht. In deze film ‘dansen’ twee waterwerpers – busjes die de ME gebruikt om demonstranten te verjagen – onder hun zelf opgeworpen watergordijn een liefdesdans. Bij de klanken van een klassieke wals raak je ontroerd door de pure schoonheid van de beelden en ook door de humor waarmee het ‘stel’ in beeld is gebracht.  
1304 f sanchez castillo muur
'mental map' met inspiratiebronnen (foto: Gert Jan van Rooij)

De handen van David

Onverwachte visies en tegenstellingen komen in de tentoonstelling op een bijzonder knappe manier bijeen. Een van de wanden is een mental map waar je aanknopingspunten vindt. Er zijn foto’s en allerlei objecten te zien. Het begint allemaal met één steen. Dan zie je Michelangelo’s David (die het moment verbeeldde vlak voordat David Goliath met een steen doodde), beeldjes van Neanderthalers met stenen als werktuig, de foto van de man met de vlag die een Chinees blijkt te zijn, Mao, Chinese krijgers. En je merkt op dat Tank Man de handen van David heeft. Het laatste werk in de tentoonstelling is een film over een Peruaanse legerkapel die muziek maakt met oeroude instrumenten zoals stenen, een ezelkaak (de kiezen zijn een soort rasp) en legervliegtuigen die als klankkast dienen (Stone Soul Army, 2013). En zo heeft de kunstenaar op een knappe manier het accent gelegd op het ongrijpbare moment waarop je als individu keuzes maakt. Want de vraag is: wat doe je met de steen als je hem oppakt?


(c) LUCY, 4-4-2013. Tekst: Véronique Hoedemakers
1304 f sanchez castillo flag man
Flag Man, 2013 (foto: VH)

Fernando Sánchez Castillo

Fernando Sánchez Castillo
El sueño de la razón /
De slaap van de rede
20 maart t/m 13 september 
Rabo Kunstzone,
Croeselaan 18 Utrecht