Carien Vugts - Kunstliefdeprijs 2018

Meubilair bekleed met bloemmotieven, bloemetjesbehang en eikenhouten stoelen met een werkje in het houten frame gebeiteld. Carien Vugts groeide op in een wereld vol gestileerde, decoratieve vormen. De wereld van de veertiger jaren waarin gedetailleerde ambachtelijke stilering en gezelligheid hand in hand ging. ‘Maar het moet daar dan natuurlijk wel weg,’ zegt ze stellig.

In een ontwikkeling van ongeveer dertig jaar heeft ze de niet aflatende bron uit haar jeugd omgevormd tot een eigen universum van muurobjecten, installaties en tekeningen.

Het atelier is de grootste ruimte in haar woning, eigenlijk de huiskamer. Op de muur hangt een A4-tje met de tekst: Plan, stick to it. Vugts: 'Ik kan mijzelf verliezen, soms zo erg dat het echt niets meer te maken heeft met het werk waar ik mee bezig ben. Dan dwaal ik weg en tegen de tijd dat ik aan vijf verschillende werken bezig ben, denk ik ‘om welk werk ging het nu’.'

In het atelier staat een kast vol behangranden in allerlei stijlen en uit allerlei tijden; luxe soorten opgewerkt met goud en diepdruk. Er is een voorraad plafondplaten, Styropor platen met planten- of granol- motief en er zijn stempels met decoraties voor op behang. Rijk gedecoreerde gordijnkwasten, en goudkleurige meubelfranje. Alles ademt de sfeer van de 40er jaren.

Op de grote muur hangt een collage van fotokopieën, knipsels van vormen en tekeningen. Het zijn gestileerde natuurelementen, architectonische uitsneden en restvormen van planten. Een grafische benadering in de vormgeving is onmiskenbaar.

In 1990 reageerde Carien nog puur op de ruimte, dit gekoppeld aan haar beeldarchief. Eigenlijk was het één groot onderzoek naar de formele beeldaspecten. Maar wel consequent en constant gebaseerd op de fascinatie voor de decoratieve elementen uit haar herinnering. Haar ingrepen waren heel subtiel en stijlvast. Je kon je afvragen of zij het had bedacht of dat het al in de ruimte aanwezig was.

Rond 2000 veranderde er iets en hield zij zich voornamelijk bezig met werk waarin structuren naast en tegen elkaar werden gezet. Een technisch onderzoek. 'Nu gebruik ik beiden in een ruimtelijk werk waardoor het werk dieper wordt, meer gelaagd. Inhoudelijk meer gelaagd ook. En ik hoop mijn muurobjecten nog te integreren.'
De basis blijft haar visuele geheugen en de herinnering aan een plek. ‘Maar’, zegt zij ‘het moet ook loskomen van die herinnering, dat doe je toch als kunstenaar.'
Hoe werkt dat dan? De stilering in het werk voert ze nu veel verder door dan voorheen. En ze vervreemdt door de herinnering uit de oorspronkelijke ruimte weg te halen. Tenslotte, door ander materiaal te gebruiken wordt het werk autonoom. Het gebruikte materiaal is gedateerd, maar het werk dat ervan gemaakt is juist niet.

Talloze dozen met beeldarchief spit zij door en een selectie hangt ze op de wand. Zij vergroot elementen, schuift en stelt een andere compositie samen. Zo ontstaat het uitgangspunt voor een nieuwe vorm. Daarna volgt de keuze voor het materiaal. ‘Materiaal kies ik op wat de vorm uit moet stralen. Met die rode platen heb ik drie versies gemaakt. In het Tuinatelier van het K.F. Hein Fonds heb ik een imaginaire tuin gemaakt, maar het bleek dat ik daar echt ander materiaal moest gebruiken. Want rood is voor mij 'binnen' en de platen in het tuinatelier gingen over de tuin (lees buiten). Ik heb uiteindelijk gekozen voor platen met natuurlijke motieven. Ik werk altijd met het gegeven –binnen- en -buiten- maar ik zou het interessant vinden als het ooit tot een mengvorm kan komen’.