Reebok - Han Wezelaar

Reebok blog 2

LUCY volgt filmregisseur Jacob Dijker en producent Róman Kienjet bij het maken van Reebok, een film die zich afspeelt in Amersfoort. Dijker en Kienjet wonnen met het plan Reebok de open call, een jaarlijkse subsidie voor een nieuw beeldend kunstproject in Amersfoort.

1904 reebok beeld
Han Wezelaar, Reebok, 1953

Beeldhouwer Han Wezelaar

Achter de schermen herschrijft Jacob Dijker zijn script, denken vormgevers na over een huisstijl en zo verder. Een goed moment voor een tijdloos intermezzo over een beeld. Reebok en zijn maker Han Wezelaar (1901-1984) een belangrijke vernieuwer in de Nederlandse beeldhouwkunst.

Wezelaar was jarenlang voorzitter van de Nederlandse Kring van Beeldhouwers. In de jaren twintig woonde hij in Parijs en pikte daar nieuwe ontwikkelingen in de beeldhouwkunst op, die hij vervolgens mee naar Nederland nam. Beeldhouwkunst weekte zich in die tijd los van de architectuur en ontwikkelde zich tot een zelfstandige discipline. De beelden van Wezelaar zijn sober, met weinig detaillering maar trefzeker in vorm. Ook de Reebok in Amersfoort getuigt daarvan. Het dier zou zo weg kunnen lopen.

Han Wezelaar was een succesvol beeldhouwer, met veel opdrachten in de openbare ruimte, een solo in het Stedelijk Museum in 1935, deelname aan de Biënnale van Venetië in 1936 en 1938 en andere internationale tentoonstellingen. Daarnaast was hij actief als organisator en voorvechter van de moderne beeldhouwkunst. Hij zette zich in voor de Nederlandse Kring van Beeldhouwers, voor opdrachten in de openbare ruimte en organiseerde de eerste expositie van Rodin in Nederland. Zijn carrière werd onderbroken door de Tweede Wereldoorlog, Wezelaar weigerde lid te worden van de Kulturkammer. Na de oorlog kwamen er weer opdrachten en leefde de beeldhouwkunst op door de vraag naar herdenkingsmonumenten.

Bovendien kreeg de autonome beeldhouwkunst steeds meer een plek buiten het museum. Vanaf eind jaren veertig waren er regelmatig grote tentoonstellingen in tuinen en parken, zoals ook de eerste editie van Sonsbeek in Arnhem in 1949. Ook na de jaren vijftig werd de traditie van opdrachten voor beelden in de openbare ruimte voortgezet. In 1951 werd de percentageregeling een feit: een regeling die bepaalt dat bij nieuwbouw of verbouw van een gebouw door de overheid 1,5% van de bouwsom aan een kunstopdracht wordt besteed. De regeling bestaat nog steeds, maar tegenwoordig wordt het budget ook breder ingezet, bijvoorbeeld bij de ontwikkeling van een nieuwe wijk of meer los van een gebouw. Zo realiseerde Vario Mundo in de nieuwbouwwijk Vathorst een hele reeks projecten en beelden in de openbare ruimte.

1904 reebok rotonde
Han Wezelaar, Reebok, 1953

Hermen Molendijk en cultuurbeleid Amersfoort

In Amersfoort zorgde burgemeester Hermen Molendijk voor een flinke impuls met betrekking tot cultuur in de stad. De socialistische Molendijk was van 1946 tot 1961 burgemeester en een groot liefhebber van kunst en cultuur. Onder zijn leiding ontwikkelde de gemeente voor het eerst een echt cultuurbeleid. Terugblikkend na zijn pensioen zei hij: 'Toen ik hier kwam stond er 1500 gulden op de begroting voor culturele doeleinden. Toen ik wegging was er jaarlijks iets van vijf à zes ton voor cultuur'. Vanaf 1950 kocht de gemeente kunst aan en liet daarnaast beelden vervaardigen voor specifieke plaatsen in de stad. En natuurlijk was er de opdracht aan Gerrit Rietveld om een tentoonstellingspaviljoen te ontwerpen; De Zonnehof.

In 1953 kocht Amersfoort voor 7000 gulden het bronzen beeld Reebok van Han Wezelaar voor het plantsoen naast de Bergkerk. Het was een van de eerste aankopen in een lange reeks beelden voor de stad. Een aantal jaren daarna kwam de abstracte kunst op en raakte het klassiek moderne werk van Wezelaar uit de mode. Hij kreeg nog steeds opdrachten, maar was niet langer deel van de voorhoede.

© LUCY 3-4-2019. Tekst en foto's: Marjolein Sponselee

1904 reebok frontaal
Han Wezelaar, Reebok, 1953

Reebok blog 1: De adrenaline van film

Reebok blog, proloog