De lappendeken van PJ Roggeband

WEEF 4: Ontroertoer

'Corona. Het woord corona. Met twee o's. Twee ogen, die zich langzaam vullen met tranen.'
Zo begint PJ Roggeband zijn Ontroertoer door Amersfoort.

PJ Roggeband Ontroertoer WEEF
PJ Roggeband met de route van de Ontroertoer
MS
PJ Roggeband, Ontroerdoeken, WEEF
PJ Roggeband, ingezonden Ontroerdoeken, WEEF
MS

Tranen die je het best kunt opvangen in een zakdoek. Een geweven zakdoek wel te verstaan. Niet zo’n papieren wegwerpexemplaar. PJ Roggeband brengt in zijn bijdrage aan WEEF een ode aan de stoffen zakdoek. De katoenen zakdoek die ooit een mooi cadeau was in luxe verpakking, maar nu een te vermijden bron van virusdeeltjes. PJ Roggeband zet ze in als symbool voor de coronacrisis. In Museum Flehite toont hij een reeks ingezonden zakdoeken waarop mensen hun herinnering aan de pandemie weergeven. Er zijn tranen, eenzame mensen achter een tafeltje, mondkapjes en vooral een bonte verzameling aan zakdoeken met borduursels, tekeningen, collages en heel veel verhalen die de makers met de zakdoek meestuurden.

Dwaaltocht

Maar er is meer. Afgelopen zaterdag was ik een van drie gelukkigen die mee mocht met de Ontroertoer. (*noot: Ontroertoer is een woord met 11 letters, sinds jaar en dag een fascinatie van PJ Roggeband - tip: tel de letters van zijn naam). De Ontroertoer is een stadswandeling door Amersfoort die allerlei feiten, fabels, anekdotes, herinneringen en verhalen aan elkaar knoopt. De rode draad is textiel, de geschiedenis van Amersfoort, de kunst, corona, de zakdoek en verder eigenlijk alles wat in het hoofd van PJ voorbij komt. Een associatieve tour waarvan de route werd bepaald door een draadje (niet rood) dat hij op de plattegrond van Amersfoort liet vallen. Langs die route komen de verhalen van de stad voorbij. Het startpunt is bij Flehite, naast een Kopf van Armando (met twee holle ogen) en een vierkante steen die herinnert aan de Tweede Wereldoorlog. Langs De Elleboogkerk (noot: merk de link op tussen elleboog en corona en tussen de kerk en Armando), langs Huize Heimwee, langs een hinkelstraatje en het getal elf, afvalbakken in een vierkant, zakdoekfabrikant Swan, De Amersfoortse Zwaan, het geboortehuis van Mondriaan en hoe de namen van kunstenaars misbruikt worden als brandnaam voor auto’s en wat al niet meer.

PJ Roggeband Ontroertoer WEEF
MS
PJ Roggeband, Ontroertoer WEEF
MS

Langs Bollenburgh (11!) waar Van Oldenbarneveld opgroeide, schoentjes die in de muur ingemetseld werden, langs voetnoten, langs wevende weeskinderen, een postzegelhandelaar, de walnoot waarvan ook kleurstof voor inkt wordt gemaakt en die in zijn midden een tussenschot heeft, zoals we dat nu ook tussen restauranttafeltjes zien. Al dacht ik zelf meteen aan het tussenschot in je neus. Wat ook klopt want de tour eindigde onder een notenboom. Van de zwarte walnoot, ofwel okkernoot, of snotnoot schijnt hij ook wel genoemd te worden. En zo is de cirkel weer rond. Zelfs voor PJ Roggeband die daarin een link zag naar een ouder werk: de sneu; een soort neus-sierraad voor rouwbijeenkomsten. En ongetwijfeld ben ik de helft van het verhaal vergeten. PJ kan het zelf ook niet allemaal onthouden en heeft daarom een naaikoffertje met spiekbriefjes bij, allemaal op een zakdoek uiteraard. Kortom: eigenlijk is het niet na te vertellen, maar onvergetelijk. Beter is het om zelf een keer mee te gaan op een ‘dwaalsafari’ (tip: tel de letters) van PJ Roggeband. Waar deze ook plaatsvinden het is altijd een lappendeken (ook 11!) van herinneringen, verhalen, geschiedenis, associaties, found footage en fun facts (wist u bijvoorbeeld dat het Marie Antoinette was die bepaalde dat zakdoeken een vierkante vorm moest hebben? Daarvoor was er een wildgroei aan vormen en formaten, dat kon zij niet waarderen). Een verhaal met voetnoten, terzijdes en teveel hashtags om op te noemen. Nu corona een stokje steekt voor deze live experience broedt de kunstenaar op een alternatief. Online, zoom, podcast? Stay tuned. Maar wees gewaarschuwd: na afloop blijf je de rode draad van PJ Roggeband nog een tijdje zien.

Nu gaat alles weer even dicht... het is om te huilen. PJ Roggeband bereidt een revanche voor op zoom. De eerste ONTROERZOOM zal plaatsvinden op vrijdag 13 november om 13.00 uur. Neem bij interesse contact op via pjroggeband@online.nl

WEEF: t/m 22 november in Museum Flehite en in de stad.
Kijk voor actuele gegevens en openingstijden op de site van weef.
Museum Flehite is gesloten t/m 18 november

Meer over WEEF en het programma op: http://www.weef.nu
Met werk van: Maria Blaisse, Arash Fakhim, Hester Haarsma, Bart Lunenburg, PJ Roggeband, Marijke Schurink, Roy Vastenburg

PJ Roggeband, Ontroertoer, WEEF
detail installatie PJ Roggeband bij De Amersfoortse Zwaan
MS
PJ Roggeband, Ontroertoer WEEF
Ontroertoer souvenirs
MS


© LUCY, 2-11-2020, tekst en beeld: Marjolein Sponselee