Re-creatie Reinaerde

Zorg voor mens en materiaal komen samen

Verscholen tussen het groen, langs de weg van Zeist naar Woudenberg ligt de Heygraeff, een een beschutte woonomgeving voor cliënten van zorgorganisatie Reinaerde, waar mensen met een (ernstige) verstandelijke- en lichamelijke beperking wonen en dagbesteding hebben. Sinds ongeveer twee jaar vind je hier ook Gastatelier Re-creatie, een artist-in-residence project geïnitieerd door social design duo Sjaak Langenberg en Rosé de Beer. Op hun uitnodiging werkt een kunstenaar of ontwerper drie maanden lang aan een kunstproject. 

De oude portierswoning op de Heygraeff te Woudenberg
Marjolein Witte

Fysieke en sociale repair

De kunstenaar verblijft in de oude portierswoning en werkt op verschillende locaties op het terrein. Uitgangspunt van Re-creatie is het zoeken van verbinding tussen de maker en de bewoners en medewerkers van Reinaerde én het hergebruik van restmaterialen van de organisatie; of zoals Re-creatie het zelf omschrijft: ‘de zorg voor mens en materiaal komen samen op één plek: fysieke en sociale repair.’ Per jaar worden vier kunstenaars/ontwerpers uitgenodigd een periode op de Heygraeff te verblijven en werken.

De Snoezelriksja van Dirk van Lieshout
Ben Nienhuis

Ontmoeten en beleven

Omdat de bewoners van de Heygraeff veelal te maken hebben met ernstige verstandelijke- of lichamelijke beperkingen, zullen de makers worden uitgedaagd om nieuw werk te maken en projecten te bedenken die een zintuiglijke benadering hebben of inspelen op de sociale interactie. Zo ontwierp kunstenaar Dirk van Lieshout in 2020 de Snoezelkar en de Snoezelriksja, waarin bewoners kunnen worden rondgereden. Een kar met een dakje van transparante kleurvlakken, waardoor je vanuit de kar de wereld door verschillende filters kan waarnemen. Van Lieshout zijn idee ontstond vanuit zijn fascinatie voor lichtspel en de werking van kleur en de invloed daarvan op zintuiglijke ervaringen. Ontwerper Elmo Vermijs bedacht in opdracht een nieuwe ontmoetingsplek rondom een wormenhotel, waarbij het scheiden en recyclen van verschillende afvalstromen op het terrein tegelijkertijd voor een nieuwe dagbesteding zorgden.

Jamsessie in de tent
Ben Nienhuis

De rol van kunst in rituelen

De afgelopen drie maanden was kunstenaar Yasser Ballemans te gast bij Re-creatie. Yasser Ballemans (Breda, 1981) is als beeldend kunstenaar geïnteresseerd in de rol van kunst in rituelen, zoals optochten, kampvuren, carnaval en herdenkingen. Hij onderzoekt hoe ornamenten, versieringen en ‘ouderwetse’ technieken op een eigentijdse manier kunnen worden ingezet. Collectieve ontwerp- en fabricageprocessen spelen daarbij een grote rol.

Een medewerker boetseert 'blind' zijn ziel.
Ben Nienhuis

Kunst en vrije tijd

Tijdens zijn werkperiode bij Re-creatie onderzocht Ballemans de rol van vrije tijd en recreëren van bewoners op het terrein en daarnaast ook hoe bewoners in verbinding staan met de wereld buiten het terrein. Dit onderzoek resulteerde in een aantal sociale en coöperatieve activiteiten voor bewoners én medewerkers van De Heygraeff. Zo organiseerde Ballemans jamsessies in een speciaal daarvoor gemaakte tent, met een kampvuur en muzikanten. Voor het managementteam organiseerde hij een boetseersessie, waarbij de deelnemers ‘blind’ hun ziel moesten kleien.

De 'ziel' van een van de medewerkers
Marjolein Witte
Groetplaats Het Vlaggenstation
Ben Nienhuis

Groetplaats Het Vlaggenstation

LUCY was te gast tijdens de try-out van Groetplaats Het Vlaggenstation: een plek
aan de rand van het terrein, waar bewoners hun familie en vrienden kunnen uitzwaaien, maar ook contact kunnen maken met voorbijgangers, te voet, te fiets of in de auto. Het Vlaggenstation moet een plek worden waar bewoners contact kunnen maken met de wereld buiten het terrein, en tegelijkertijd voorbijgangers bewust maken van en kennis laten maken met deze bewoners.

Try-out Groetplaats Het Vlaggenstation
Ben Nienhuis

Try-out

Tijdens de try-out testen kunstenaar, bewoners en begeleiders de reactie van de voorbijgangers. Met een entourage van bordjes en witte vlaggen, een vrolijk muziekje en limonade voor de bewoners zwaaien we met zijn allen naar de mensen die buiten het hek passeren. En ja, we worden opgemerkt! Toeterende auto’s, verraste zwaaiende fietsers en wandelaars. De bewoners genieten en de passanten ook.

Voorbijgangers zwaaien naar de bewoners van de Heygraeff
Ben Nienhuis

Verbinden met buiten

Ballemans zal het ontwerp voor Groetplaats Het Vlaggenstation verder gaan uitwerken, zodat dit een plek kan worden, die door de bewoners en begeleiders structureel gebruikt kan gaan worden en waar de verbinding met de buitenwereld wordt gelegd.

Bewoner met een vlag bij de try-out
Marjolein Witte

Nominatie Elisabeth van Thüringenprijs

Re-creatie is genomineerd voor de Elisabeth van Thüringenprijs. Een landelijke prijs voor voorbeeldstellende kunstprojecten in de zorg. Dit jaar staat de verbinding tussen mensen in tijden van Corona centraal; hoe doe je dat of hoe heb je dat afgelopen tijd gedaan met kunst in de gezondheidszorg? Re-creatie is één van drie genomineerde kunstprojecten. Op 15 november wordt bekend gemaakt welk project de prijs heeft gewonnen. Daarmee maakt Reinaerde kans op een bedrag van 10.000 euro dat besteed mag worden aan nieuwe Re-creatie kunstprojecten in 2022.

https://elisabethvanthuringenprijs.nl/nieuws/

Meer weten over Re-creatie en de kunstenaar(s)?
www.re-creatie-reinaerde.nl
www.yasserballemans.nl
www.elmovermijs.com
www.dirkvanlieshout.com