Pyke Koch - De koorddanser

kunst kijken

Door een museum lopen, je ogen laten dwalen over de kunstwerken, je verwonderen over wat je ziet. Stilstaan bij een werk dat je aanspreekt, afstand nemen, of juist details bestuderen. Met de hoop dat dit snel weer in de museumzalen kan bespreek ik een werk uit de collectie van het Centraal Museum in Utrecht. Daarbij nodig ik je uit om mee te kijken, te denken en te vinden.

Koorddanser
Pyke Koch, De koorddanser III, olieverf en tempera op doek, 1977-1984

De koorddanser van Pyke Koch straalt evenwichtige rust uit, maar ook grimmigheid. Vergrijsde tonen rood en blauw voeren de boventoon: van lichtgrijs naar grijsblauw, van oudroze naar helderrood. De bruine deur en accenten hier en daar maken het ingetogen kleurenpalet compleet. De kunstenaar maakt me toeschouwer van een bijzonder tafereel: een koorddanser in uiterste concentratie, balancerend op een koord dat over de hele breedte van het schilderij loopt. Armen gestrekt om balans te houden, beenspieren aangespannen. De danser heeft het zichzelf niet makkelijk gemaakt: het gezicht is bedekt en op het hoofd balanceert een fles. Er lijkt geen groot publiek te worden verwacht om de act te bewonderen. Het decor is een vervallen muur vol scheuren. Versterkt door de grijzige kleuren zorgt het voor een eenzaam, somber beeld. Het heeft ook een spanning in zich: gaat het lukken het eind van het koord te bereiken zonder te vallen?


Niet alleen de handeling van de danser draait om balans, maar ook de compositie is met precisie in evenwicht gebracht. Een compositie van rechte lijnen met diagonalen van het touw, de benen, de trap en de stok tegen de muur. De rode grammofoonplaatspeler in de hoek trekt aandacht. Ik zou graag kunnen horen welke muziek eruit klinkt. Het schilderij zou je kunnen zien als metafoor voor het vinden van de juiste balans in het leven en streven naar erkenning. Maar het nodigt ook uit om de koorddanser een gezicht te geven: om het verhaal, waarvan je maar een stukje ziet, verder in te vullen.


Pyke Koch, De koorddanser III, olieverf en tempera op doek, 1977-1984