Nestblijvers

Aan sommige kunstwerken heeft nog niemand behoefte

Kunstenaar en bioloog Maartje Oostdijk bracht in eigen beheer een publicatie uit met de titel ‘Nestblijvers”. LUCY sprak met haar over kunstwerken die er niet in slagen het atelier te verlaten. 

1511 nestblijvers boek

publicatie Nestblijvers - Maartje Oostdijk

Nestblijvers en nestvlieders

In de natuur heb je nestblijvers en nestvlieders. Nestblijvers zijn na hun geboorte voor korte of langere tijd afhankelijk van hun ouders om te kunnen overleven. Het zijn de jongen die langere tijd in hetzelfde nest of hol doorbrengen, tot ze zelfstandig zijn. Het verschijnsel is het duidelijkst bij vogels, maar komt bijvoorbeeld ook voor bij zoogdieren. Een ultieme nestblijver is de mensenbaby, die om te overleven volledig afhankelijk is van zijn ouders. We kennen de nestblijver ook als een sociologisch fenomeen, waarbij volwassen kinderen bij hun ouders blijven wonen en geen haast hebben om te vertrekken. Kunstenaar Maartje Oostdijk signaleerde in haar omgeving een derde categorie: het kunstwerk dat zich niet los kan maken van zijn geestelijk vader of moeder en weigert het huis of atelier te verlaten. Bij zichzelf en bij haar (net afgestudeerde) vrienden ontdekte ze - verscholen achter kasten, onder bedden, in vergeten hoeken of soms pontificaal midden in de ruimte-, beelden, schilderijen, foto’s en delen van installaties. Het feit dat Maartje zowel kunstenaar als bioloog is heeft er misschien toe geleid dat ze deze variatie ‘Nestblijvers’ beter wilde onderzoeken en in kaart brengen. In een publicatie registreert ze het fenomeen met foto’s die veel vertellen, maar ook veel vragen oproepen. Afgezien van een korte tekst aan het eind krijg je geen verdere toelichting. 

1511 nestblijvers Joost Mellink

de nestblijver van Joost Mellink

Niet-museale condities

Het eindexamenwerk van Goof Kloosterman staat ingepakt in piloflex in een hoekje van de kamer, bovenop het werk staan twee planten. Ingmar Köning heeft een deel van een sculptuur zolang even achter de fietsen geparkeerd. Michiel Westbeek heeft zijn werk van het spieraam gehaald en opgerold in een bergruimte boven de deur gelegd. Wellicht een eerste stap richting weggooien? De tegenstelling met de manier waarop kunst in de museale depots wordt opgeborgen is extreem en stemt wat treurig. Melanie Ebenhoch besloot op de terugweg van een tentoonstelling die ze had afgebroken, om haar betonnen sculptuur achter te laten in een parkje in Amsterdam in de buurt van de negen straatjes. Niet als guerilla actie, maar gewoon omdat ze geen plek had voor het zware beeld. Het ligt er nu waarschijnlijk nog steeds.

Hoop

Ook het eindexamenwerk van Maartje Oostdijk zelf leidt een verscholen bestaan, weggeschoven achter een kast en schemerlamp of uit de lijst gehaald en opgerold. De vraag dringt zich op: kun je dan niet toch beter je eigen werk aan de muur ophangen? Maar dat blijkt geen van de kunstenaars te doen. “Je maakt een werk niet om het bij jezelf aan de muur te hangen”, aldus Maartje. Het werk laten verblijven in het huis van je ouders blijkt dan weer wel te kunnen: menig ouderlijk huis blijkt goed gevuld met kunstwerken van zoon of dochter.
  Uit de foto’s (Maartje Oostdijk) en de zorgvuldige vormgeving (Houwers & Bartels) van de publicatie spreekt een zeker mededogen met de kunstenaars en de kunstwerken. Al zit blijkbaar nog niemand te wachten op het werk, het is nu wel vastgelegd in een fraai boekje, dat je zelfs aan de muur kunt hangen, middels twee haakjes. Toch roept het vooral een beeld op van de worsteling van de kunstenaarspraktijk en de uitdaging om in je werk te blijven geloven, ook al lijkt de wereld (nog) niet klaar te zijn voor je geesteskinderen. Gelukkig kent de natuur ook 'nestvlieders’: jongen die snel na de geboorte op eigen benen staan en het nest verlaten.Die categorie kent de kunst gelukkig ook. Dat geeft hoop.

© LUCY, oktober 2015.  Tekst: Carolien de Boer, foto's Maartje Oostdijk.

1511 nestblijvers melanie

achtergelaten sculptuur van Melanie Ebenhoch

1511 nestblijvers mitchel

schilderijframe of wasrek?

wordt vervolgd

Maartje Oostdijk wil haar beeldend onderzoek naar Nestblijvers graag voortzetten. Als je belangstelling hebt om daar aan mee te werken kun je contact met haar opnemen: maartje_oostdijk@hotmail.com Op de LUCY site zullen we regelmatig een nieuwe Nestblijver laten zien. 

Nestblijvers bestellen

Het boekje Nestblijver (oplage 50 stuks, nog 20 voorradig) is voor € 15,- te bestellen via deze link: www.maartjeoostdijk.nl/nestblijvers/ en te koop bij Casco.