Born Digital
@ De Vrijstaat

Proefkonijn aan de knoppen

Born Digital brengt videokunst voor kinderen in De Vrijstaat. Met veel ruimte om zelf aan de knoppen te draaien en dingen in beweging te zetten. Anna van Suchtelen probeerde het uit.
1301 born digital 01
virtueel spel op vloer

Videokunst voor kinderen

Je moet blij zijn dat ie er nog staat", is de reactie van Proefkonijn op mijn gemopper, als ik na een tijdje dwalen vastzit in de modder in de verkeersjungle van Leidsche Rijn. Tomtom en kaart zijn hier zinloze hulpmiddelen. Proefkonijn doelt op Het Gebouw, een architectonisch hoogstandje van kunstenaar Stanley Brouwn en architect Bertus Mulder. Ik ken de plek: een paar jaar geleden was ik hier betrokken bij een tentoonstelling. We picknickten toen op het reuzengrasveld rondom het Gebouw. Nu is het groen verdwenen en loopt een weg half onder het Gebouw door.
    Proefkonijn en ik zijn op weg naar de winterexpositie van De Vrijstaat. De Vrijstaat is een kunstlocatie voor kinderen en jongeren, op boerderij Hofstede ter Weide en Het Gebouw. Nu is er een expositie met Born Digital, een Utrechts platform voor nieuwe media. Videokunst voor kinderen, daarom vergezelt Proefkonijn (10 jaar) mij.
1302 Born Digital 02
Het Gebouw

Interactieve lachspiegel

Born Digital organiseerde eerder grote digitale projecten zoals VJ op de Dom. Voor het eerst werken zij met een specifieke doelgroep: kinderen. Op de deel van de boerderij begint het goed. Proefkonijn mag VJ zijn in de caleidoscoop disco: hij draait wild aan de knoppen van het mengpaneel en tovert woeste beelden op de schermen. Daarna naar het Gebouw, klunend langs kippen, door modderpoelen en over vers asfalt. Het gebouw maakt een bovenaardse indruk: met de juiste belichting (denk: stormlucht, wolkbreuk, hagel en zonnestraal) is het net een neergedaald ruimtestation.
    Binnen krijgen we een Kijkwijzer en dat blijkt een gelukkige keus, want de werken op de tentoonstelling spreken niet altijd voor zich. In de Kijkwijzer wordt het eerste werk, een serie doeken met daarop je eigen schaduw op de muur, een ‘interactieve lachspiegel’ genoemd, maar dat wordt door Proefkonijn niet als zodanig herkend. “Heel raar, ik zie mezelf er niet in”, schrijft hij op het invulblad.
    Bij de Balloon Seller moet je door aan knoppen te draaien een tros ballonnen kleur-synchroon maken. Het werk Hybrid reageert op geluid: als je in je handen klapt verandert de kleur van het licht op een plateautje van schelpen. Het plateautje is het universum en het hele werk is de Big Bang, horen we bij navraag.
In het Virtuele Lab experimenteert Proefkonijn met een stop-motion filmpje, waarbij je met honderden foto’s per minuut een bewegend beeld opbouwt. Proefkonijn maakt ook een 3D-bril: hij knipt een bril uit papier en plakt een rood velletje links en groen velletje rechts, met heel veel lijm. Bij vertrek bleef de bril achter, vastgeplakt aan het tafelblad.
1302 Born Digital 03
Virtuele lab, stop-motion filmpje maken

Een vierde dimensie?

Boven zijn mapping-werken te zien. Een mapping is een lichtprojectie op een 3D-sculptuur die de schaduwlijnen en lichtpartijen van het object volgt, of juist optisch vervormt. Zo ontstaat een nieuwe laag: een wandsculptuur – tussen 2D en 3D in – krijgt een extra dimensie – 4D? – vanwege het toegevoegde licht- en schaduwspel. Voor het werk Mandenmaker maakte papierkunstenaar Peter Gentenaar een wandsculptuur, Born Digital bouwde dezelfde sculptuur digitaal na en projecteert dat eroverheen. Het vangt mijn aandacht maar niet die van Proefkonijn, want het is niet interactief. Een kind wil wat doen.
    Born Digital werkt voor deze expositie nauw samen met scholen, in het bijzonder met basisschool de Achtbaan uit Leidsche Rijn. De werken van de schoolkinderen worden op grote doeken voor de ramen geprojecteerd.’s Avonds gaan de schermen omhoog, dan zie je buiten de projecties. In de VJ-Lounge even verderop kun je liggend in kussens allerlei Born-Digitalwerken bekijken.
    De winterexpositie lijkt met name gericht op creatieve educatie. Born Digital noemt het een ‘digitaal laboratorium waar je kunt spelen met allerlei vormen van digitale kunst’. Er staat deze maanden van alles op het programma, o.a. een workshoptraject voor jongeren. Een vergelijking dringt zich op met KAAP, een ander kunstevenement met kinderen als doelgroep. Het verschil is dat hier geen  nadruk ligt op de kunstenaarsnamen en KAAP zich wel expliciet verbindt aan bekende namen uit de beeldende kunst. Bij KAAP blijven de kunstwerken – onafhankelijk van de educatieve insteek – als kunstwerken overeind. Hier is dat anders: de digitale techniek lijkt het uitgangspunt in plaats van de kunst zelf. Als creatief-educatieve doe-tentoonstelling voldoet de samenwerking van Born Digital met de Vrijstaat echter prima.

(c) LUCY, 11-2-2013. Tekst en foto's: Anna van Suchtelen
1302 Born Digital 04

Born Digital
@ De Vrijstaat

Hogeweide 3, Utrecht Leidsche Rijn
19 jan t/m 10 mrt 2013
open: za + zo van 12 tot 17 uur

www.devrijstaat.nl
www.borndigital.nu