Even leek het of ik mij verslikt had, het was wel heel ‘fresh’. Er was niets om mij aan vast te houden, niets was bekend, alles leek nieuw. Waar is het handvat? Opnieuw kijken, dacht ik, zonder oordeel. Tien minuten later wist ik dat dit misschien wel de meest bijzondere tentoonstelling is die ik de laatste jaren bij Kunstliefde heb gezien. Weliswaar zeer ongemakkelijk, veel vragend van de bezoeker, maar een tentoonstelling die goed in elkaar zit, met werk van veelbelovende kunstenaars. Stuk voor stuk zijn het echte onderzoekers, die het vormexperiment niet schuwen en tot verrassende nieuwe werken komen. Werken die zich niet meteen laten vangen als kunstwerk.
flexibel
In de expositieruimte staat alles op wielen en de muren zijn wit, niet gebruikt, wat opmerkelijk is in een galeriesetting. De visuele binding in de presentatie ontstaat door de vakkundig gemaakte displays van Goof Kloosterman waarop het werk gepresenteerd wordt. En waarmee het werk gelukkig in de meeste gevallen ook perfect samenvalt. Het tentoonstellingsconcept van Dina Ziad, o.a samen met Kloosterman begeleider van De Belofte, werd meteen omarmt door de deelnemende kunstenaars.
Bij de ingang blokkeert een kronkelend manshoog muurtje van Samantha Vlaming het zicht op de tentoonstelling. De houten stenen zijn met roze kneedlijm voor kinderen opgebouwd. Vlaming: ‘Een muur staat voor veiligheid, om iets buiten te houden of binnen te houden. De laatste tijd is er veel in het nieuws over muren die gebouwd worden. Ik wilde een flexibele muur bouwen, een positieve. Je kunt er zelfs hier en daar doorheen kijken. Hij is niet zo hard, want het zijn houten blokken waar hij van gemaakt is. Deze muur is warm’. Het is niet de bedoeling van Samantha om politiek werk te maken, het gegeven was slechts aanleiding.
De toegevoegde wieltjes uit het tentoonstellingsconcept bleken precies te passen, daardoor werd het werk nog flexibeler.
Verderop zie ik schilderwerk van Sam Hersbach die met zijn losse schildertoets en gewassen kleuren verhalen bijna organisch laat ontstaan. Uitvoering en inhoud liggen in elkaars verlengde. Zowel binnen als buiten de kaders van het ‘schilderij’ zijn wezens te vinden. Worstelend om te overleven stelen zij van alles om zelf te gebruiken. Bijvoorbeeld ogen, die veel gezien hebben, worden gestolen om zelf te gebruiken.
Van een totaal andere orde is het werk van Nienke Hoed. De beelden uit de sociale media waarbij mensen hun leven delen, zijn voor haar uitgangspunt om collages van hout en papier te maken. Zij zoekt tussen vorm en restvorm, abstractie en figuratie, materiaal en kleur. En na heel lang schuiven en uitproberen vindt ze een op zichzelf staand geabstraheerd verstild beeld.
handleiding
Ietsje verder staat een houder voor een scanner. Op de display ernaast ligt een zwart boek vol barcodes. Kunstenaar Tim de Gier vindt het fascinerend hoe de fysieke en de virtuele werkelijkheid verstrengeld zijn. ‘Ooit schilderde ik barcodes. Later werkte ik in een magazijn en daar waren barcodes essentieel, waardoor niet alleen ik, maar ook het digitale systeem wist waar alles was. Vanuit dat gegeven heb ik een werk gemaakt over barcodes. Barcodes vertalen de ene wereld naar de andere’. ‘In dit werk heb ik een handleiding voor de barcodescanner geschreven, in barcode. Dan kan hij zijn eigen ‘zijn’ leren kennen, zijn eigen levensinstructie lezen’. Een mooi hedendaags filosofisch werk.
Uit het plafond en op de trap groeien bijna barokke elementen van half transparant melkachtig parelmoer geschilderd materiaal. Snoepjes voor het oog. In deze objecten van Karl Karlas, is het natuurlijke versus het kunstmatige uitgangspunt.
Speels componeert Maurice de Rooij architectonische elementen tot installaties, observaties vanuit de architectuur. Zijn beeldende én theoretische onderzoek is gebaseerd op de steeds veranderende tijdsgeest waardoor er weer nieuwe - lees andere - opvattingen over architectuur ontstaan.
Midden in de expositie hangt pontificaal een immense foto die extra meerwaarde krijgt doordat hij niet aan de muur hangt. Juist dat onderstreept wat er is afgebeeld; een metershoge toren staat in de ruimte. De foto is zo gemonteerd dat de poten van het afgebeelde object de vloer lijken te raken. Kunstenaar Bart Lunenburg ’Ik had het even uitgeprobeerd. Dat de foto niet boven de vloer hangt vind ik nu heel goed, het werk staat op de grond. Het gaat mij namelijk niet persé om de foto. Dat bochtje bij de vloer is precies goed’. Bart bouwt maquettes die hij fotografeert. ‘Hoe hoog denk je dat dit object in het echt was?’ vraagt hij mij nieuwsgierig.
Achterin vind ik hypnotiserend werk van Caz Egelie. Hij reisde naar de Tate Gallery in Londen om het werk van Henri Moore te scannen. De liggende figuur vervormde hij in een animatie op zijn computer. ‘Als ik aan beeldhouwen denk, denk ik aan Henry Moore. Maar dat werk, die figuur, zal toch ook weleens een andere houding aan willen nemen’, zegt Caz lachend. Egelie is bovenal performance kunstenaar. Tijdens de opening werd het scherm van de display genomen en een levend personage fungeerde als drager. Hij liep rond met het scherm, waarop de morfende figuur van Moore te zien was.
Mariaan van den Berg laat in de bovenzaal een altaar zien. Een heldere ruimtelijke strakke compositie van niet te herleiden objecten in verzadigde basiskleuren en heldere vlakken. Opvallend detail is dat hier de wieltjes ook een kleur hebben. Mariaan, geboren in Zuid Afrika heeft een achtergrond als tuinarchitecte. Zij zoekt altijd naar de ziel van ‘dingen’ en dit werk refereert aan de heiligdommen van een Afrikaanse stam.
Annabelle Binnerts maakte ooit een atlas. Daarin visualiseerde ze de landen en werelddelen met gebogen geschreven teksten die poëtisch het landschap omschrijven. Bij haar zijn beelden woorden en woorden beelden. In de installatie Reads like a Book vangt ze de ruimte in taal met eigen teksten en met die uit gevonden boeken. Een prachtige benadering voor de plek. Annabelle Binnerts moet wel een opmerkelijke gevoeligheid voor ruimte hebben.
Die bijzondere gevoeligheid, maar dan voor intermenselijke relaties, is de basis in de video’s en installaties van Anita Horváth. Speels en heerlijk absurd. Schoonheid, ongemak, intimiteit versus afstandelijkheid wordt voelbaar in de installatie als je als bezoeker actief deelneemt. Je eigen geestelijke gemoedstoestand kan je door middel van attributen als fysieke ervaring aan een ander overdragen. Misschien vat dit werk de essentie van deze, op alle gebieden speelse en onderzoekende tentoonstelling wel samen. Maar pas op, het is wel een onderzoek waar je je bijna in kunt verslikken.
CRÈME FRESH De Belofte 13
t/m 8 juli bij Kunstliefde. www.kunstliefde.nl
Deelnemende kunstenaars: Mariaan van den Berg, Annabelle Binnerts, Caz Egelie, Tim de Gier, Sam Hersbach, Nienke Hoed, Anita Horváth, Karl Karlas, Bart Lunenburg, Maurice de Rooij, en Samantha Vlaming.
© LUCY 12 juni 2018. Tekst Elaine Vis, foto's Lou Vos