Kunst als inspiratie voor medische ethiek

werk van Kaisu Koski

Kan beeldende kunst bijdragen aan medisch ethische discussies? De Finse in Utrecht woonachtige kunstenaar Kaisu Koski vindt van wel. Met haar aankomende onderzoek gaat ze de beeldtaal onderzoeken die bijvoorbeeld wordt gebruikt in trainingsvideo’s voor geneeskundestudenten. Beeld is immers een krachtig medium dat door herhaling kan leiden tot inprenting. “Interessant is hoe de lichamen van arts en patiënt worden verbeeld. En wat studenten in hun opleiding meekrijgen over hoe die eruit zien.”
Kaisu Koski - ice
Kaisu Koski oog
Kaisu Koski, Local global anestethics
“Ik wil onderzoeken hoe wij onze lichamen en gezondheid ervaren en hoe dat verandert onder invloed van de medische wetenschap, vertelt Koski. “Ik ben gefascineerd door de specifieke esthetiek die rondom het lichaam in de medische wereld speelt. Maar ik herken ook de angst voor ziekte en lijden. Ook ben ik erg geïnteresseerd in de relatie arts-patiënt. In Finland ben ik gewend aan de arts als expert. Hij vertelt mij wat ik moet doen. Toen ik in Nederland voor het eerst bij de huisarts kwam, vroeg zij mij wat ik van haar verwachtte. Dat was volkomen nieuw en ik wist dus ook niets te antwoorden.”

Doktersjas

“Neem bijvoorbeeld de witte doktersjas, zegt Koski. Dat is een heel krachtig en interessant iconisch beeld. Met mijn werk heb ik gevraagd hoe dat de interactie tussen arts en patiënt beïnvloedt.” Koski wil met haar perspectief het denkkader binnen de medische ethiek uitdagen. “Ik wil niet preken of ideologie bedrijven. Ik wil inspireren om op andere manieren te kijken en daardoor wellicht op nieuwe ideeën te komen.”

Achtergrond

Kaisu Koski (1975) promoveerde in 2007 aan de Faculty of Arts & Design van de Universiteit van Lapland. Ze woont en werkt al acht jaar in Nederland. Ze geeft onder andere lezingen voor medisch studenten van het UMC Utrecht. Die lezingen gaan over hoe zij als kunstenaar ethische onderwerpen benadert die belangrijk zijn voor het medische vak. Dat levert vaak boeiende discussies op. Ze heeft onlangs van de Universiteit van Lapland een 3-jarig positie als postdoconderzoeker gekregen. Haar onderzoek zal ze voornamelijk doen aan The Arts & Genomics Centre van de Rijksuniversiteit Leiden.

Kunst en wetenschap

Koski: “In Nederland zijn opleidingen voor beeldende kunst volledig gescheiden van de academische wereld. In Finland is beeldende kunst een universitaire studie. Ik ben dus ook gewend om kunstpraktijk en wetenschappelijk onderzoek te combineren. En om wetenschappelijke teksten te lezen en te schrijven. Dat maakt de gesprekken met mensen uit het medische vakgebied vaak gemakkelijker. Buiten Nederland zijn er interessante ontwikkelingen om kunst en medische opleidingen in dialoog te brengen. In Engeland krijgen artsen bijvoorbeeld als vast onderdeel van hun curriculum les van theatergroep Clod Ensemble. Zij leren hen hoe je in de interactie met de patiënt lichaamstaal en stem effectief voor je communicatie in kunt zetten. Ik wil voor mijn onderzoek college gaan lopen aan de medische faculteit om nog meer gevoel te krijgen bij het onderwerp. Maar in plaats van onderzoeksresultaten in een dik rapport, publiceer ik mijn wetenschappelijke resultaten in beeldende kunst. Ik gebruik daarvoor onder andere fotografie en video-installaties.”

Expositie ‘Pharmakon’

Kaisu Koski exposeert van 10 december tot en met 9 januari in het CBKU met haar tentoonstelling ‘Pharmakon’. Daarin toont zij haar onverwachte perspectieven op de relatie tussen lichaam en medicijn en de rol van rituelen en geloof in medicijngebruik.


(c) Lucy 1-12-2010. Tekst: Harriët Messing

Expositie Pharmakon

Te zien vanaf 10 december t/m 9 januari bij CBKU op Plompetorengracht 4 in Utrecht.
Opening: donderdag 9 december 20.00 uur

Over Kaisu Koski

zie Koski's website livingorganism.org