Hester Haarsma - Ledigheid

WEEF deel 5

Hester Haarsma, Weef, 2020
Hester Haarsma, Ledigheid, 2020
MS

Nut en expressie

In een podcast die Hester Haarsma bij WEEF maakte leest ze voor uit de Nieuwe Amersfoortse Courant van augustus 1888. Een bericht over het vraagstuk van arbeidsinzet van gevangen. Is dat zinvol en wat moeten ze dan doen? Als voorbeeld wordt spinnen genoemd, of het raspen van wortel of hout. De motivatie om gevangen aan het werk te zetten was niet zozeer als straf, maar meer tegen verveling en als middelijk tot zedelijke verbetering. Maar de arbeid dient wel nuttig te zijn om een weldadige uitwerking te hebben.
Je ontkomt er niet aan in deze teksten een parallel te zien met het gedwongen thuis zitten van 2020 en die tijd dan nuttig of zinvol besteden. Maar daar is het Haarsma niet om te doen. In een tweede artikel dat ze voorleest, uit 1920, gaat het over de betekenis van handenarbeid in de opvoeding en op school. Voorstanders vinden het noodzakelijk om niet alleen het verstand te ontwikkelen. Bovendien geven creatieve vakken ruimte het op je eigen manier te doen in tegenstelling tot andere vakken. Het laat dus iets zien van het individuele karakter.

Hester Haarsma, Onevenredigheid, WEEF 2020
Hester Haarsma, Onevenredigheid, WEEF 2020
MS

Barbapapa

Haarsma gaat nog een stap verder. Hoe zou het zijn als je niet alleen zelf iets kon maken, maar ook zelf iets anders kon worden? Stel dat de vorm van je lichaam zich zou kunnen aanpassen aan innerlijke emoties of de ervaring van de ruimte. Een beetje als Barbapapa. Dat het ik niet ophoudt bij de grens van het lichaam, maar over kan gaan in de omgeving. In haar foto's heeft Haarsma een eigen manier gevonden om het innerlijk te verbinden met de buitenwereld. Je ziet de mens een poging doen op te gaan in de omgeving, of op z'n minst zich daarbij aan te sluiten. In wit gekleed vormt het lichaam een pijl op het asfalt, in grijs een betonblok op de parkeerplaats. Het vouwt zich om een paal heen, imiteert een obstakel of paaltje of zoekt op andere manieren aansluiting.

Hester Haarsma, Zelfvormigheid, WEEF 2020
Hester Haarsma, Zelfvormigheid, video, WEEF 2020
MS

Een nieuwe taal

In de tuin van het Mariënhof, een voormalig Burgerweeshuis, toont Haarsma een aantal van deze foto's, die zich ook weer wonderwel voegen in de omgeving. De titels Ledigheid, Onevenredigheid en Zelfvormigheid leggen een link naar het nut uit de podcast. Prachtig geplaatst is bijvoorbeeld de video Zelfvormingheid, in een nisje naast de achterdeur van het Mariënhof. Opgesloten in deze kleine ruimte, zien we twee voorovegebogen meisjes met heel lang haar. Haar dat onder hun voeten doorloopt en naadloos overgaat in het haar van de ander. Met de voeten duwen ze de rode krullen plat. Zoals vroege ook de vezels voor textiel werden geperst met de voeten. Maar erg zinvol ziet deze activiteit er nu niet uit.
Zo lijken eigenlijk alle foto's van Haarsma meer het zoeken en proberen weer te geven dan eventuele successen of oplossingen. Met welk doel haar personages zich om een hek of obstakel vouwen blijft onduidelijk. Het is een taal die we nog niet spreken. Misschien iets om te leren? In deze tijd van ledigheid zou dat best een goed tijdverdrijf kunnen zijn.

© LUCY, 13 november 2020, tekst en foto's Marjolein Sponselee