Elise 't Hart

Geluidenvanger

Elise ‘t Hart woont weer in Scheveningen, haar geboortegrond, op één minuut lopen van de zee. Haar atelier is een hoek van de woonkamer, daar staan de synthesizers en geluidsinstallaties en daar monteert zij haar opnames. Ook het geluidsportret dat ze voor De Kip en de Einder maakt.
1405 kip en einder elise met microfoon
Elise 't Hart tijdens het onderzoek op Rood|Noot

Muziek in het bloed

Ze stelt voor om in de Utrechtse Hema af te spreken, want dat is een geinige plek. Het blijkt haar lievelingswinkel, en haar vaste plek voor overleg. Als ze een opnamedag in Utrecht achter de rug heeft en op het punt staat de trein terug te nemen, bespreekt ze in het Hema-restaurant met stagiaire Fleur de werkdag na. In het zithoekje bovenin waar wij nu zitten, of naast het speelwinkeltje met de Tom & Jerry filmpjes.
     ‘t Hart komt uit een muzikantenfamilie: vader, moeder en broer zijn beroepsmusici, en ook haar partner. Na een vooropleidingsjaar conservatorium – zang – wilde ‘t Hart niets meer met muziek. Het werd de kunstacademie. Het kan niet dat je niet met muziek werkt, dacht ze in het tweede studiejaar, en vanuit de kunstacademie zocht ze het conservatorium weer op. Ze werd beeldend kunstenaar met specialisatie geluid: een geluidenvanger.

De krijsende geiser

Verleden jaar sprak ‘t Hart op de Lucy Live-avond ‘Sappelen’ voor een zaal die dubbel lag om haar hilarische praktijkverhalen. Zij vertelde over haar afstudeerproject: het Instituut voor Huisgeluid. Na een oproep voor geluiden waar mensen van af wilden of die mensen wilden laten registreren, bezocht ze tien huizen. Per huis stelde ze een dossier op dat bestond uit een geluidsopname (de krijsende geiser, de trippelende hond, de tikkende klok), een geschreven tekst – “als je het geluid niet hoort moet je het kunnen plaatsen” – en locatiefoto’s. Als een archivaris ging ze te werk: “Ik houd van archiveren, dat is onderdeel van het kunstenaar zijn.” Opnemen, een kwartier erover spreken: waarom is dit geluid prettig of irritant, wat zijn de beweegredenen van de bewoner (de een wil van het geluid af, de ander wil het vastleggen voor de kleinkinderen), een rapport schrijven, een oplossing bieden. ‘t Hart haalt geen geluiden weg maar wil mensen juist leren met geluiden om te gaan. Ze gaf tips om er anders naar te luisteren. De krijsende geiser vergeleek ze met een feesttoeter zodat het van een negatieve een positieve ervaring werd.
     De kunstenaar als geluidstherapeut? Het gaat ‘t Hart om de interactie en de verhalen. Om die interactie te bevorderen geeft zij zichzelf een bepaalde rol. “De manier waarop mensen tegen je praten wordt dan anders.” De ene keer is zij archivaris, of gids, de andere keer komt ze als onderzoeker in een labjas bij de mensen thuis. Het Instituut voor Huisgeluid kreeg een vervolg: voor het Utrechtse radioprogramma De Stem van West maakt ze nu vijf portretten van huisgeluiden.
1405 kip en einder elise instituut
Het instituut voor Huisgeluid,  eindpresentatie HKU 2013

Het eerste geluid

Ook in ’t Hart’s nieuwste werk voor De Belofte, de jaarlijkse tentoonstelling van pas afgestudeerd talent in Kunstliefde, draait het om de mens en zijn relatie met zijn omgevingsgeluid. Ze maakt daarvoor een geluidneutralisator: “een geluid waarmee het hele gehoor wordt aangeraakt zodat je vervolgens opnieuw kunt luisteren naar je omgeving”. Zoals in de parfumindustrie koffiebonen worden gebruikt om geur te neutraliseren. Dit geluid kun je ’s morgens opzetten om de hele dag goed te kunnen horen: de neutralisator laat je naar geluiden luisteren als ware het de eerste keer.
     ‘t Hart maakt van dichtbij mee hoe het is om alles – dus ook geluiden – voor het eerst te ervaren: zij heeft een zusje van twee. Dit inspireert haar om te onderzoeken of je terug kunt gaan naar een eerste keer horen, naar een eerste geluid.

Het lam en de trein

‘t Hart ziet Rood|Noot als een surrealistische plek. “Tussen alle verkeersdrukte worden lammetjes geboren en grazen paarden.” Zij werkt er aan twee geluidsportretten: een dag- en een nachtportret. De kaaskelder wordt het geluidenlaboratorium. In elke opname is het geluid van de snelweg aanwezig. Eerst probeerde ze dat eruit te filteren maar dat lukte niet. In plaats daarvan zet ze het nu in voor vervreemdende combinaties, bijvoorbeeld de in elkaar gevoegde geluiden van de trein en een lam aan de fles. Klassieke geluiden van dieren en de boerderij worden verweven met futuristische geluiden van snelweg en vervoer. “Uiteindelijk gaan dieren klinken als een trein of gaat een trein geluid van beesten maken.”

© LUCY, 5-5-2014. Tekst: Anna van Suchtelen
1405 kip en einder elise schetsen
schetsen voor Rood|Noot
1405 kip en einder elise
Geluidenlaboratorium Elise 't Hart
1405 kip en einder Elise 2
1405 kip en einder elise

Elise 't Hart

Elise 't Hart is een van de deelnemers aan
De Kip en de Einder >>

www.elisethart.nl

Werk van Elise 't Hart is ook te zien bij De Belofte 9,
24 mei t/m 22 juni bij Kunstliefde, Utrecht.
1404 De Kip en de Einder poster

De Kip en de Einder
11 t/m 18 mei 2014

'De Kip en de Einder' vindt plaats op stadserf Rood|Noot: een voormalige paardenfokkerij uit 1880 die tegelijk podium, atelier en stal is. Rood|Noot ligt op de grens van Utrecht en Leidsche Rijn, vlakbij de 'Rode Doos' van Muziekcentrum Vredenburg.
Adres: Oude Vleutenseweg 33, Utrecht.
www.roodnoot.nl 

Openingstijden
Zo. 11 mei: 12.00-18.00 uur
Ma. en di. gesloten
Wo. 14 t/m zo. 18 mei: 12.00-18.00 uur
Toegang: € 4,- / € 3,- (korting). Kinderen gratis.

Avondprogramma vr. 16 mei: 20.00-22.00 uur
met presentaties en optredens van de kunstenaars. Toegang: € 9,- / € 6,- (korting)