God Save the Queen

Kunst, kraak, punk: 1977-1984

1203 god save the queen k haring
Keith Haring, zonder titel 1983; acrylverf op zeildoek; 400 x 736 cm

‘Wordt het eigenlijk niet weer eens tijd voor een revolutie?’
Deze vraag stelde dominee Gremdaat bij de opening van de tentoonstelling God Save The Queen, die van 3 maart tot en met 10 juni 2012 plaatsvindt in het Centraal Museum te Utrecht. Een terechte vraag, want de tentoonstelling is méér dan alleen een nostalgische blik op het roerige punktijdperk in de jaren zeventig en tachtig. Toegegeven, voor de generatie X van toen zal de tentoonstelling misschien vooral een feest van herkenning zijn. Maar dat neemt niet weg dat ook de jonge mensen van nu zich erin kunnen herkennen vanwege de parallellen die er bestaan tussen de huidige sociaal-economische omstandigheden en die van enkele decennia geleden.
1203 God save the queen B Domburg
Bart Domburg, Koninkrijk der Nederlanden, 1983; olieverf op doek, 258 x 388 cm

Coming Out

De tentoonstelling is een initiatief van Marja Bosma, conservator moderne kunst van het Centraal Museum, die al jarenlang met het idee speelde om de Nederlandse punkgeschiedenis door middel van een grootschalige expositie uit de doeken te doen. Volgens haar is deze periode onderbelicht gebleven en misschien zelfs teveel als een marginaal verschijnsel gezien. Zelf noemt ze de tentoonstelling dan ook een soort ‘coming out’ van een jarenlang onderschatte en verwaarloosde explosie van creativiteit en strijdlust. De tentoonstelling stelt weliswaar de Nederlandse punkbeweging centraal, maar laat ook zien dat deze sterk is beïnvloed door de maatschappelijke en de daaruit voortvloeiende artistieke ontwikkelingen in het buitenland. Het is niet toevallig dat de tentoonstelling wordt ingeleid door het politiek geëngageerde werk van de twee Amerikaanse kunstenaars Keith Haring en Jean-Michel Basquiat, die duidelijk invloed hebben gehad op Nederlandse kunstenaars als René Daniëls, Hewald Jongenelis, Rob Scholte en Roland Sips, die samen de zogenaamde Spray Armee vormden. Naast deze kunstenaars wordt onder andere werk getoond van de Duitse Walter Dahn en de Tsjechische Georg Dokoupil, twee kunstenaars die tot de Nieuwe Wilden worden gerekend.
1203 god save the queen lp hoezen
de lp hoes als creatieve ruimte
1203 god save the queen rabotnik
de lounge van Rabotnik-tv

Doe-het-zelven

De tentoonstelling heeft overigens heel wat meer te bieden dan alleen beeldende kunst. Om een zo accuraat mogelijk beeld te schetsen van de punkgeneratie in Nederland hebben tal van uitingsvormen een plaats in het museum gekregen: muziek, mode, televisie, actiepamfletten en gestencilde punkkrantjes, kraken en ga zo maar door. Uit al deze vormen van creatieve opstandigheid tegen de gevestigde orde spreekt een hoog doe-het-zelf gehalte, samengebald in het onbetwiste motto van de punkgeneratie: do it yourself! Aan dit motto wordt nog eens extra gestalte gegeven doordat je als museumbezoeker uitdrukkelijk de ruimte krijgt om je niet alleen als passieve toeschouwer, maar ook als actieve deelnemer op te stellen en daardoor letterlijk onderdeel te worden van de tentoonstelling zelf. Je kunt bijvoorbeeld punkmuziek maken op een interactief drumstel dat speciaal voor de tentoonstelling is ontwikkeld door crossmedia designbureau Tijmenrockt; of piratentelevisie maken in de studio-opstelling van Rabotnik-TV; er is de mogelijkheid om buttons te maken; je kunt zelfs analoog chatten en facebooken (via een heus prikbord!)

Al met al is God Save the Queen een breed opgezette expositie die naar mijn mening vooral aanspreekt door de combinatie van historische informatie en z’n (al dan niet bedoelde) actualiteitswaarde.
Rondom de tentoonstelling worden diverse activiteiten georganiseerd waarin deze bewogen periode in de (Nederlandse) geschiedenis onder de aandacht wordt gebracht.

(c) Lucy, 6-3-2012. Tekst: Rob Vennix
1203 God Save the Queen tijdlijn
fragment van de tijdlijn, die bezoekers zelf kunnen aanvullen

God Save the Queen

God Save the Queen
kunst, kraak, punk : 1977-1984
3 maart t/m 10 juni
Centraal Museum
Nicolaaskerkhof 10,
3512 XC Utrecht


www.centraalmuseum.nl