Talkshow De strijd met jezelf

Wat betekent diep gaan in de kunst en in de sport? Tijdens het gesprek zette Van Gerwen de begrippen op scherp. Met betrekking tot zijn eigen vak, waarvoor hij regelmatig artikelen schrijft, is bijvoorbeeld niet het woord training van toepassing maar eerder het begrip ‘ervaring’. ‘Het is niet zo dat ik eerst tien artikelen ga schrijven om een goed artikel te kunnen schrijven.’

Huijbers legt uit dat het in de topsport draait om in een flow te raken. 'Je doet dan alles vanuit de waarneming, denken bestaat als het ware niet meer. Eenmaal in de flow gaat alles vanzelf: voor diep gaan draai je je hand dan niet meer om. Het is een extreme vorm van concentratie waarbij alles gemakkelijker wordt.'

Arets vraagt Verheul of zij ook in een flow zou kunnen raken. ‘Ik raak nu wel meer in een flow, als je dat zo wilt noemen; gisteren maakte ik tachtig vogels, terwijl mijn gemiddelde op vijfenzestig ligt. Tegelijkertijd voel ik mij te verantwoordelijk in mijn werk om bijvoorbeeld het galeriepubliek te negeren.’

Het effect van een training door Huijbers op het werk van Verheul kan zijn dat ze nog efficiënter gaat werken. Van Gerwen: ‘Maar wat moet het kunstpubliek daarmee? Dat is meer geïnteresseerd in het gevecht dat Joyce levert. Efficiency is artistiek gezien niet doelmatig. Het vechten tegen jezelf doet in wezen elke kunstenaar, je ziet dat alleen niet altijd; voor het werk van Armando dat in de tentoonstelling hangt is ook een gevecht geleverd. Een kunstenaar wil grenzen opzoeken, het gaat hem daarbij niet om het afzien zelf. Of je wel of niet getraind bent, is niet relevant.’ Verheul herkent dit; ‘Tijdens de opening van de tentoonstelling zei iemand wel een keer of vijf tegen me dat hij bloed wil zien.’ Van Gerwen: ‘Kunstpubliek is niet alleen geïnteresseerd in het eindproduct, maar ook in het proces.’

‘Is de drijfveer van de kunstenaar ook af te lezen aan de werken in de tentoonstelling?’vraagt Arets. Volgens Van Gerwen wel. Voor hem springt Jeroen Eisinga’s bijenperformance er uit; ‘Je hoeft maar naar de foto’s te kijken en dan voel je het zelf al’. Huijbers is gefascineerd door de stadiontekening van Natasja van Kampen, haar politieke boodschap, maar ook al die individuele toeschouwertjes die in het stadion te herkennen zijn. De gedrevenheid spat er vanaf. ‘Als iemand gedreven is, dan vertrouw ik erop dat het kunst is.’