Well, first of all
Nog niet zo lang hebben beeldend kunstenaars Jesse en Caz hun atelier en woning aan de Kersenboomgaard in Leidsche Rijn betrokken, en binnenkort zal hier de eerste expositie van hun kunstinitiatief FOUPLAY/STALEBREAD plaatsvinden. De wens voor een plaats waar het echte experiment in de kunst uitgevoerd en getoond wordt in Utrecht was er al langer. Met de sluiting van Moira als expositieruimte werd de vraag naar zo’n plaats dringender. ‘We had het idee al een tijdje, maar nu we deze ruimte hebben dachten we: nu kan het ook echt. We besloten het te gaan doen toen we een keer in het park zaten; en hebben toen meteen de selectie van kunstenaars gemaakt voor de eerste expositie.’ Het is kenmerkend voor hoe ze het nieuwe initiatief vormgeven: voortvarend, energiek en bevlogen. Overigens is het niet zo dat alle exposities in deze ruimte zullen plaatsvinden; het doel is juist dat FPSB zich op verschillende manieren en op verschillende plekken gaat manifesteren.
Ruimte voor experiment
FOULPLAY/STALEBREAD draait dus om experiment. Het streeft ernaar ernaar de diversiteit en de meerstemmigheid van de hedendaagse kunstwereld te tonen. ‘De eerste expositie is nog redelijk traditioneel, en zien we dan ook vooral als introductie van het initiatief. In de toekomst willen we die meerstemmigheid en de ruimte voor experiment nog meer laten zien.’ Caz en Jesse hebben niet de wens om zelf de touwtjes in handen te houden. Ze willen samenwerken met verschillende kunstenaars en curatoren, en daarin ook de regie loslaten. ‘Een idee is bijvoorbeeld om de exposerende kunstenaars zelf een kunstenaar voor de volgende expositie te laten selecteren. We willen voorkomen dat we in dezelfde bubbel blijven; want wie je niet ziet, ken je niet.’ De initiatiefnemers roepen daarom op om je portfolio te delen als je kunstenaar, curator, ontwerper of op een andere manier een maker bent.
Hoewel het initiatief voorziet in een behoefte in Utrecht, is het niet zo dat enkel Utrechtse kunstenaars getoond worden en dat de exposities en projecten alleen in Utrecht gaan plaatsvinden. ‘We kunnen ook een Utrechts publiek meenemen naar andere plaatsen.’ FPSB legt zich dus geen beperkingen op als het gaat om kunstvormen, presentatiewijze, kunstenaars, curatoren en ruimte. ‘We vinden dat het ego van het instituut soms een te grote rol speelt; dat er aan een bepaalde status voldaan moet worden. Dat hoeft er voor ons niet te zijn. Elke maker voegt iets toe, en is het waard om gezien te worden. Als mensen een expositie niet goed vinden, mag dat ook. Het draait er echt om dat het experiment een podium krijgt.’
Reflecteren
De eerste expositie Well, first of all toont werk van vijf kunstenaars: Annabelle Binnerts, Kasper Bosmans, Hadassah Emmerich, Zwaantje Kurpershoek en Mickey Yang. Ze staan niet allemaal op hetzelfde moment in hun carrière: sommigen zijn recent afgestudeerd en anderen zijn al langer als beeldend kunstenaar aan het werk. Hoewel ze vooraf niet bewust thematisch aan elkaar gelinkt zijn, is er wel degelijk een verbindende lijn te zien in hun werk. De kunstenaars reflecteren op de wereld om hen heen, waarin betekenisgeving een grote rol speelt. Zo onderzoekt Kasper Bosmans beeldcodes aan de hand van allerlei symbolen uit verschillende culturen. Mickey Yang zet alledaagse materialen in een andere context, waarmee ze de visuele beeldtaal van objecten onderzoekt. Ze doet daarmee een beroep doet op ons collectieve geheugen. De verandering van betekenis onder invloed van de context en het construeren en reconstrueren van een verhaal of een geschiedenis komt bij meerdere kunstenaars terug. ‘We hopen dat ze met de expositie op deze plek ook een nieuwe geschiedenis gaan maken.’ De thematische overeenkomst in de werken komt voort uit een persoonlijke interesse van beide kunstenaars voor betekenisgeving en reflectie op de leefomgeving. Het maken van de tentoonstelling staat dan ook niet los van hun kunstenaarschap. Caz: ‘Ik geef in mijn werk regelmatig kritiek op de kunstwereld en op de manier waarop werk gepresenteerd wordt in de museale ruimte. Ik zie het vormgeven van dit initiatief eigenlijk ook als een praktische uitvoering van die kritische kant richting instituten binnen mijn beeldende werk.’
Jesse Strikwerda en Caz Egelie
De samenwerking tussen beide initiatiefnemers is goed. Jesse maakte de switch van illustrator naar beeldend kunstenaar, en reflecteert in zijn werk op de tijd waarin we leven en op verschillende manieren van betekenisgeving daarin. Hij gaat op een onderzoekende manier te werk, en maakt graag werk in de ruimte waarin het uiteindelijk ook getoond wordt. ‘De ruimte en de sfeer daarvan hebben invloed op hoe het werk eruit ziet.’ Caz werkte in de periode na zijn afstuderen van presentatie naar presentatie. De laatste tijd is hij veel gaan reflecteren op zijn eigen werk. Hij merkte dat de vormelijkheid en de esthetische kant van zijn werk in de loop van de tijd meer de nadruk had gekregen. Vanuit die constatering ging hij opnieuw op zoek naar de inhoud. Het historiseren van kunst en de mythevorming rondom kunstenaars zijn onderwerpen die hem fascineren. Andere kunstenaars zijn belangrijk in zijn werk; soms door naar hen te verwijzen in een beeld, maar vaak ook op een directe manier door de samenwerking met hen aan te gaan. De initiatiefnemers van FPSB vullen elkaar aan: het onderzoekende van Jesse en de gerichtheid op het tonen en presenteren van Caz werkt aanstekelijk op elkaar. De samenwerking klinkt ook door in de naam die ze gekozen hebben, gebaseerd op woorden die ze interessant vinden. Foulplay komt voort uit de fascinatie van Jesse, en Stale bread van Caz. ‘Beide woorden hebben iets in zich van: ‘liever niet’, dat vonden we juist passend voor de naam. Maar we sluiten niet uit dat de naam nog verandert als er bijvoorbeeld andere samenwerkingen en dynamieken ontstaan in de toekomst.’
Het initiatief klinkt veelbelovend, en wordt met gedrevenheid en passie vormgegeven. Ideeën voor de toekomst zijn er genoeg. De vrije vorm en flexibiliteit waarin makers en curatoren in wisselende samenstellingen kunnen functioneren maken FPSB tot een duurzaam recept voor een plek waar vrijheid en experiment echt de boventoon kunnen voeren. Er liggen ongetwijfeld nog veel verrassingen in het verschiet.
Well, first of all is te zien van 8 t/m 23 augustus
ateliers De Kersenboomgaard aan de Emmy van Lokhorststraat 6.
De expositie is zaterdag en zondag van 13.00-17.00 te bezoeken.
De opening is op 8 augustus van 16.00-21.00.
© LUCY, 4-8-2020, tekst: Jacomijn van Kempen