Van de Horror van Alledag

Armando en Aaron van Erp in het Armando Museum

Twee kunstenaars die niet anders kunnen dan het kwaad, de verschrikkingen, dit “geraas van mens en natuur tot rust laten komen” in een kunstwerk, Armando (1929) en Aaron van Erp (1978) zijn in het Amersfoortse Armando Museum bijeengebracht.
1012 armando
Armando Der Horizont, 2010

Moet

Schrijver, dichter, televisiemaker, bokser, beeldhouwer en schilder Armando breekt pas op late leeftijd door met zijn monumentale werk met als centrale thema de “euvele daad in een besmeurd landschap”. Schuldige landschappen worden door en in zijn kunstwerken “ont-schuldigd”. Schuld, door vernietiging en vernietiging die Armando is opgedrongen: de oorlog, waarin hij de verschrikkingen van Kamp Amersfoort van dichtbij zag. Als waarnemer of, met zijn eigen term: Beobachter, werkt hij vanuit de idee: “Het beeld dringt zich op en moet geschilderd worden.”

Aaron van Erp gaat in tegenstelling tot Armando methodisch te werk en maakt nauwgezette (voor)studie en planningen. In een zelfgedraaide film is zijn atelier te zien dat oogt alsof er even tevoren een bom ontploft is. Juist in deze ogenschijnlijke chaos en uit de 'soep' zoals Van Erp de wolk aan inspiratie noemt, komen in zijn geval doeken die tegelijk bedachtzaam en hoogst expressievol zijn geschilderd. In Van Erps eigen woorden: “Wat ik wil uitdrukken staat op het doek.” Dat blijkt een wereld van macht en misbruik, van daders en slachtoffers, van deformatie en destructie te zijn.
1012 Aaron van Erp2
Aaron van Erp, Karaoke-avond in het gesticht, 2009

De horror van alledag

Bij Van Erp sta je oog in oog met geesteszieken in een gesticht of daders in een cel. Je ziet een dode vrouw tegen een boom liggen, daarboven een speklap aan een stok, vastgehouden door een bebaarde man. Van Erp schotelt de toeschouwer op ettelijke vierkante meters doek een machinale “dwergverwerking” voor. Dit is eerder Francis Bacons territorium dan de fantastische mangabloempjes en -poppetjes van Takashi Murakami; eerder Anselm Kiefer dan Jeff Koons of Keith Haring. Niet de banaliteit, maar de horror van alledag zit bij Van Erp op de troon.

Armando's ladder... ga je die op, naar hoop of leidt die naar beneden, naar verdoemnis? Zijn Am Fenster-schilderijen zien uit op niets dan schuldige zwart-witte landschappen. Wit is bij Armando actie, reactie, beweging; zwart is de rust en stilte; niet per se negatief, niet de geijkte connotatie. Armando: “Zwart en wit heb je nu eenmaal nodig om grijs te maken. Het leven.” Dat leven is voor Armando geen keuze; het is een moeten, volgens biologische logica ook. “Mijn werk gaat niet over de oorlog, maar over de menselijke tragedie in het algemeen, die onder andere door de oorlog wordt veroorzaakt. In de oorlog sloegen ze elkaar de hersens in, dat doen ze nog steeds. Je zou dus voorzichtig kunnen concluderen dat dat bij de mens hoort.”

Dansen aan de rand van het donker

Deze koppeling van Armando aan Van Erp in één expositie herinnert aan en is als de woorden van Horace Walpole, die schreef: “Alsof we dansen op een zonnige plek aan de rand van een donker woud, waar we in één tel vanuit het schitterende zonlicht in de sombere duisternis terechtkomen.”

Armando en Aaron van Erp t/m 30 januari 2011
Armando Museum
Zonnehof 8 Amersfoort

(c) Lucy, 31-12-2010. Tekst: Sven Schlijper

Armando Museum mogelijk naar Oud Amelisweerd

Sinds de Elleboogkerk in 2007 af brandde, is het Armando Museum op zoek naar nieuwe huisvesting. Mogelijk wordt die gevonden in Landhuis Oud Amelisweerd in Bunnik. Eerste verkennende gesprekken en onderzoeken daartoe zijn inmiddels afgerond. Een besluit valt voorjaar 2011. Het Armando Museum heeft nu tijdelijk onderdak in De Zonnehof in Amersfoort.