Who more sci-fi than us?

Caribische eilanden – zon, zee en palmenstranden, vrolijke kleuren en onbezorgde muziek. Zou je verwachten dat de hedendaagse Caribische beeldende kunst net zo idyllisch, lichtvoetig en niet te diepgaand is, dan staat je een verrassing te wachten. De Caribische kunst die deze zomer in KAdE  is te zien is humorvol, schrijnend en divers.
1206 kade carib 1
zaaloverzicht met werk van Alexandre Arrechea en Ebony Patterson
De Cariben beslaan een heel groot gebied met vele eilanden en vier taalzones (Engels, Frans, Nederlands, Spaans), die het koloniale verleden weerspiegelen. Elk met een eigen politieke en culturele geschiedenis en identiteit. Toch is de tentoonstelling in KAdE een boeiende tentoonstelling die nergens versnipperd is. 
Gastcurator Nancy Hoffmann leefde en werkte zelf een aantal jaren in de Cariben. Ze was medeoprichter van het Instituto Buena Bista, Centrum voor hedendaagse kunst op Curaçao, en heeft veel gedaan voor de ontwikkeling van de hedendaagse beeldende kunst in de Cariben.

Symboliek

De complexe achtergrond van het koloniale verleden en het zoeken naar een eigen identiteit is een steeds terugkerend thema. De manier waarop is heel divers. Van verfijnde tekeningen tot robuuste installaties. Daarbij is het niet altijd wat het lijkt, er is veel symboliek en verwrongen metaforen. 
 
Op de begane grond transformeert Alexandre Arrechea prominente gebouwen uit Havana tot reusachtige speelgoedtollen, als kritiek op de heersende machtsstructuur. In Bat Medicine, een enorme wandschildering van Wendell Mcshine verbeeldt een stripfiguur een transformatie- en helingsproces. Het werk verwijst naar de vleermuis als symbool voor de dood en het herboren worden, het loslaten van angsten en een nieuw begin.
Uit de aluminium zeppelin van Marcos Lora Read in de ruimte daarboven klinkt Caribische Bachata muziek als je dichterbij komt. Muziek is in de Cariben een van de belangrijkste middelen om met de last van het koloniale verleden en de moeilijke sociale omstandigheden om te gaan. De muzikale zeppelin is een mix tussen een ruimtecapsule en een onderzeeër. Hij dompelt je onder, brengt je naar andere sterrenstelsels, maar verbindt mensen ook met de wereld in een voortdurende dialoog.
1206 kade carib
Bat Medicine een enorme wandschildering van Wendell Mcshine

Glitter en bling

Ook de glitter en glamour van het carnaval en de macho blingcultuur zijn aanwezig. De verstilde en zacht ademende madonna van Ryan Oduber heeft ruim 5000 glanzende pailletten op haar huid en Hew Lockes schitterende heraldische schilden op de eerste verdieping blijken opgebouwd uit een grote hoeveelheid goud- en zilverkleurige prullaria van de kermis, hangertjes met de tekst get well soon en zwaarden van plastic. 
 
Een groot contrast met die bijna opzichtige werken vormen Creole Portraits III, fijnzinnige lithografieën van Joscelyn Gardner. Ze zijn een aanklacht tegen de praktijken van de slavenhouders en een eerbetoon aan de slavenvrouwen. De planten in haar botanische tekeningen blijken symbolische portretten. Ze zijn opgebouwd uit een ingewikkeld gevlochten Afrokapsel, verbonden met een halsband zoals slavenvrouwen die voor straf om kregen als ze abortus hadden gepleegd (als daad van verzet tegen het feit dat ze als 'broedmachines' werden gebruikt) en een van de planten die gebruikt werden om een abortus op te wekken. Als parodie stelt Gardner de naam van haar ‘planten’ samen uit de Latijnse benaming van een 'abortusplant' gecombineerd met die van een slavenplantage.
1206 kade carib
Jennifer Allora en Guillermo Cazadilla, Returning a sound

Diaspora

Veel Caribische kunstenaars leven en werken buiten de Cariben. Zoals de Surinaamse kunstenaar Remy Jungerman die nu in Nederland woont. Naast transformatieprocessen zijn de diaspora en (mis)communicatie tussen verschillende culturen terugkerende thema’s in zijn installaties. In zijn werken in KAdE speelt de kikker een prominente rol. Kikkers symboliseren in Suriname bescherming, maar ze kunnen ook geplet worden als ze hun omgeving verlaten.
 
Naar deze diaspora en de indirecte, haast surrealistische manier van communiceren in de Cariben verwijst ook de titel Who More Sci-fi than us?, een uitspraak van hoofdfiguur Oscar uit een boek van de Dominicaanse schrijver Junot Diaz. Volgens Hoffmann is het complexe cultureel erfgoed van de Caribische kunstenaar de basis geworden voor een eigen, surrealistische taal. ‘De ketenen zijn afgeworpen’ aldus Hoffmann. Het verklaart misschien ook waarom de beeldtaal van de installaties, tekeningen, maquettes en videofilmpjes zo vertrouwd voelt en tegelijk heel verfrissend is. 

(c) Lucy, 6 juni 2012. Tekst: Celesta Lente
1206 kade carib oduber
Ryan Oduber, Kima Momo, video 4 minuten

wie, wat waar

Who More Sci-Fi
Than Us,
hedendaagse kunst
uit de Cariben


t/m 26 augustus
Kunsthal KAdE
Amersfoort

www.kunsthalkade.nl