Overal waar mensen zich vestigen effenen ze de grond en dekken hem af. Een opeenhoping van mensen betekent een opeenhoping van stenen. Over steen kun je je snel en zonder veel inspanning verplaatsen, zodat je je aandacht kan wijden aan dingen die niets met je omgeving te maken hebben. Hoe harder de wereld onder je voeten, hoe lichter je tred.
Als je je op een onverharde of onregelmatige ondergrond bevindt, kun je je niet meer gedachteloos verplaatsen. Dan moet je opletten waar je je voeten zet. Elke stap kan je uit je evenwicht brengen. Vandaar dat mensen in ongeplaveide omgevingen schoenen dragen met harde zolen, zoals klompen en terreinschoenen. Als je omgeving niet hard is, moet je je voeten harnassen.
Toch maken steenkorsten niet onverdeeld gelukkig. Niet voor niets is de slogan ‘Sous les pavés, la plage!’ beroemd geworden. De Franse revolutionairen bedachten deze leus in mei 1968, toen ze voor hun barricades de straatstenen van Parijs loswrikten en ontdekten dat daaronder een zandbank lag. Het zand onder de bestrating werd het symbool van de vrijheid. Steen is efficiënt, maar als alles versteent wordt het benauwend.
Niets is desolater dan een nieuwe wijk, waar de stenen het voor het zeggen hebben gekregen. Gelukkig komt het vanzelf goed, als de tijd verstrijkt. Niet alleen slaat de erosie toe, met zijn troostende vlekken en barsten, ook de natuur wringt zich naar binnen. Want boven de steenkorsten is de lucht zwanger van zaad. Overal dansen piepkleine pakketjes genetisch materiaal rond, die uiteindelijk elke spleet tussen de stenen weten te benutten. Als je je blik erop richt, is het adembenemend hoeveel minuscule oases je aantreft aan de randen van gebouwen en tussen de straatstenen in.
Een van mijn lievelingsstraten was een bakstenen straat met een rij bomen erlangs, die in de loop der jaren met hun wortels de stenen omhoog hadden gedrukt. Het wegdek zat vol woeste kronkels, er was geen meter egaal gebleven. Als ik erover heen reed, kermde mijn fiets en klapperden mijn tanden in mijn mond. Niet prettig, maar ontzettend bevredigend. Gedachteloze verplaatsing is heerlijk, maar af en toe moet je herinnerd worden aan je omgeving en aan je lichaam. Het is goed om je voeten nu en dan in je schoenen te voelen botsen en je pantser te voelen knellen. Toen het woeste plaveisel van mijn lievelingsstraat werd gerenoveerd, kon ik wel huilen. Alle wortels waren weggewerkt. Je glijdt er nu moeiteloos overheen. De bomen moeten hun taaie verzet opnieuw beginnen.
Richtje Reinsma
© LUCY, 19-5-2010
