InTuinen begint direct tegenover het station van Amersfoort, in het Bergkwartier. Een villawijk met grote huizen, hoge hagen en ruime tuinen. Veel huizen hebben een monumentenstatus. De wijk dateert uit begin 20e eeuw, wat te zien is ook aan het karakter van de huizen, met hier en daar jugendstil elementen, torentjes en balkons. Voor curator Sascia Vos was het een van de redenen om deze wijk te kiezen. Ze wilde een rustige wijk buiten het centrum, waar ruimte is om te wandelen. De route voert niet alleen langs de villa’s maar aan de randen ook langs arbeidershuisjes met een postzegel als voortuin.
Als ervaren rondleider weet Vos over alles wat je onderweg tegenkomt iets te vertellen. Niet alleen over de kunstwerken, ook andere bijzonderheden wijst ze aan. Zoals het kerkje in de stijl van de Amsterdamse school aan de Appelweg, in 1927 gebouwd met misbaksels (afgekeurde bakstenen); met daarbij het hele verhaal over de oprichting van het kerkje bij de afscheiding van de Gererformeerde Gemeente.
Of over de Juliana van Stolbergkazerne, Juliana was de moeder van Willem van Oranje zegt ze erbij. Dat de kazerne tot 1978 in gebruik was en daarna werd omgebouwd tot woningen. Dat het exercitieterrein ervoor nu een park is. We kijken even naar het beeld van Sigurdur Gudmudsson op de hoek daarvan. Ze wijst op mooie details op de gevel van de voormalige kazerne, maar laat ook de achterkant van het gebouw aan de Graaf Hendriklaan zien... waar alle grandeur in één klap verdwenen is.
Rozemarijn Westerink
De woningen aan de in de voormalige kazerne aan de Appelweg hebben een tuin voor de gevel en nog een stukje aan de overkant van de straat. In een van deze tuintjes staat een mooie kleine kas met daarin een werk van Rozemarijn Westerink. Natuurlijk kon haar werk niet ontbreken in dit project. Tuinen zijn een constant thema in haar werk. Westerink tekent met name de tuin uit haar jeugd, waarbij zoals in herinneringen het geval is, steeds andere accenten ontstaan. Vanuit die basis is ze ook ander tuinen gaan tekenen, waarbij ze eveneens niet alleen kijkt naar dat wat er daadwerkelijk is op dat moment maar ook naar verhalen, gedachten en herinneringen daaromheen. Daarbij komt ze soms ook los van het papier en krijgt het werk een ruimtelijke kwaliteit.
Voor InTuinen maakte ze Residu. Het werk is gebaseerd op tekeningen die ze maakte in een tropische kas in Arnhem. Eén tekening daarvan heeft ze uitgewerkt in verschillende lagen en geprint op doek. In de kas aan de Appelweg heeft ze doeken opgehangen en vormen ze zo samen weer een nieuwe tekening. Een mooi gelaagd beeld, temeer omdat in de kas nog de overblijfselen van de laatste oogst van de eigenaar hangen. Hij wilde de verlepte tomatenplanten wel weghalen, maar Westerink had liever dat hij ze liet staan. Zodoende hangt er een klein trosje rode tomaten tussen de tekeningen. En dat geeft eigenlijk perfect weer hoe het in haar tekeningen werkt: herinneringen zijn niet één moment, maar een combinatie van verschillende beelden en tijdstippen.
Als we de berg weer oplopen vertelt onze gids over het ontstaan daarvan, in de voorlaatste ijstijd. De Amersfoortse berg - 44 meter hoog - is een door een gletsjer ontstane wal die vele eeuwen later in gebruik was als grafheuvel en weer later een geschikte plek bleek voor een galg. Over de grote warrelknoest aan een van de bomen op de Huijgenslaan. En het bakstenen bankje met twee papegaaien op de hoeken uit 1926; ter nagedachtenis van Jonkvrouwe Christine de Bosch Kemper die jonge meisjes kosteloos een opleiding bood in haar huis. Het hele verleden van de wijk komt voorbij.
Felipe van Laar
We komen langs grote tuinen. Soms tegen de helling op met een glooiend gazon. Vanaf hier is het maar een kleine stukje dromen naar de grote tuinen en parken bij landhuizen en kastelen. Felipe van Laar liet zich daardoor inspireren voor het werk Paradise. In de brede tuin voor een groot huis op de berghelling probeerde hij de glooiing in het grasveld te temmen. In een stelsel van blanke houten latjes timmerde hij de lijnen van hagen uit formele Franse tuinen, waar alles recht en strak is. Het grasveld is leeg, maar als hier een buxushaag had gestaan, had die waarschijnlijk deze vorm gehad. Een geometrische vorm, een cirkel of rechthoek, nu echter blijft het bij de gedachte daaraan. De nadruk op vorm en constructie verraadt wellicht zijn achtergrond met een opleiding bouwkunde. Veel van zijn werk bestaat uit ijle houten constructies die geen verdere functie hebben. Het blijft bij de suggestie van een vorm, die Van Laar soms bewust niet helemaal afmaakt. Ook in dit paradijs hebben een paar vormen een open einde en lijken de lijnen verder de wereld in te kunnen trekken.
InTuinen, kunstroute in tuinen in Amersfoort, t/m 9 januari 2022
Op loopafstand van Amersfoort Centraal.
zie: www.kunst-intuinen.nl
Met werk van: Annabelle Binnerts, Bas Oussoren, Felipe van Laar, Frank Koolen, Maya Berkhof, Melina Böhne, Ronald Nijhof, Rozemarijn Westerink en Tamar Frank.
LUCY wandelt de komende weken in een blog langs InTuinen.
© LUCY, 5 januari 2022, Tekst en foto's Marjolein Sponselee
