Het digitale leven

Impakt Festival 2015

1510 impakt lezing

Arjan El Fassed, Jons Janssens en Evgeny Morozov in een discussie na afloop van de lezing. 

Alles onthouden

Werkt ons geheugen anders omdat apparaten het verleden voor ons onthouden? Kan met data-analyse van ons gedrag de toekomst worden voorspeld? Dit soort vragen stelt Impakt tijdens het jaarlijkse festival over digitale cultuur en audiovisuele media. In een aantal keynote speeches en presentaties geven kunstenaars, ontwerpers en critici hun visie op de ontwikkelingen van de technologie en het verzamelen van persoonlijke data op internet.
   Evgeny Morozov schetste donderdagavond in een goed gevulde grote zaal van TivoliVredenburg een niet al te rooskleurig toekomstbeeld. Via mobiele telefoons, computers en allerlei andere apparaten kunnen we niet alleen beschikken over heel veel informatie, maar geven we vooral ook heel veel weg. Gegevens over wat we doen, wat we eten, hoeveel we sporten en allerlei andere data. Op Facebook en Google zijn advertenties die afgestemd zijn op je gedrag al gewoon, maar wat als bedrijven daar sancties aan gaan verbinden? Stel dat een verzekeraar je ziektekosten niet wil vergoeden, omdat ze uit al die data destilleren dat je een ongezonde levenststijl hebt. De verzamelde informatie over ons gedrag kan nuttig zijn, voor onszelf of om bijvoorbeeld verkeersstromen op aan te passen, maar de controle over die verzameling zou bij ons moeten liggen en niet bij de internetbedrijven in Silicon Valley of bij de eigenaar van het netwerk.
   Morozov ziet het somber in. Zolang dergelijke structuren in handen zijn van het bedrijfsleven zal het verdienen van geld altijd de achterliggende gedachte zijn. Bedrijven als Google en Facebook dragen uit dat ze een nobel doel hebben met het beschikbaar stellen van netwerken en informatie, maar verzamelen in ruil daarvoor veel gegevens en verkrijgen daarmee ook macht over de consument. Natuurlijk kan die consument zelf kritisch zijn in zijn keuzes, maar zolang de politiek niet het lef heeft de macht over de netwerken terug te vorderen, zullen economische motieven bepalend blijven en dreigt het bedrijfsleven teveel controle te krijgen over allerlei maatschappelijke voorzieningen. Zo vreest Morozov.
Morozov is op vrijdagmiddag nogmaals te gast bij Impakt in een College Tour, waarbij in gesprek gaat met Mirko Tobias Schäfer en het publiek.

Eeuwig leven

De lezing van Morozov zet de discussie over de sociaal-maatschappelijke consequenties van de moderne technologie op scherp. In de komende dagen zullen vanuit verschillende invalshoeken ook andere theoretici en kunstenaars dat voor Impakt doen. Alles wat je ooit op internet deed, leidt een eigen leven en uit die gegevens valt ook nu al voor een groot deel te voorspellen wat je in de toekomst gaat doen. Een neverending story, want dood gaan is in de digitale wereld volstrekt onmogelijk voorspelt het programma Your heart stopts beating, U keep on tweeting dat vrijdagavond in theater Kikker te zien is. Met deze en andere toekomstbeelden op je harde schijf zal je volgende bezoek aan Facebook of Google niet hetzelfde zijn.


Impakt Festival, t/m 1 november in Theater Kikker
meer informatie over het programma: www.impakt.nl
 


© LUCY, 30-10-2015, tekst en beeld Marjolein Sponselee